De baby zit in de baarmoeder negen maanden lang beschermd in een soort ballon gevuld met vruchtwater. Wanneer gesproken wordt over het breken van vliezen, wordt gedoeld op het kapot gaan van deze ballon. De vliezen zitten gehecht aan de baarmoedermond en dit is dan ook het punt waar de vliezen breken.

Het kan dat de vliezen spontaan breken, nog voor volledige ontsluiting. Bij het merendeel van de vrouwen is dit echter niet het geval. De vliezen breken over het algemeen (bijna) aan het einde van de ontsluitingsperiode. Het kan zijn dat de vliezen niet willen breken of dat het beter is niet langer te wachten tot ze uit zichzelf breken. De verloskundige of gynaecoloog prikt de vliezen dan door. Dit wordt meestal gedaan met een soort haaknaald. Doordat dit tijdens een wee gebeurd, is dit nauwelijks tot niet voelbaar voor de kraamvrouw.

Bij het breken van de vliezen kan vruchtwater in kleine beetjes of in een keer naar buiten komen. Wanneer vruchtwater wordt verloren, is het noodzakelijk dat binnen vierentwintig uur de weeën beginnen. Door het breken van de vliezen is een opening ontstaan tussen de buitenwereld en het verblijf van de baby. Baby’s hoofd sluit deze opening vaak af, maar het is wel noodzakelijk dat de bevalling binnen een paar uur wordt ingezet.
Is het vruchtwater bij verlies bruinig of groen dan moet direct contact opgenomen worden met de verloskundige. De baby heeft dan in het vruchtwater gepoept en ontstaat de kans op infectiegevaar. Is het vruchtwater helder met vlokjes en wordt dit ’s nachts verloren, dan kan gerust tot de volgende ochtend gewacht worden met bellen van de verloskundige.
Als de vliezen zijn gebroken, kan de baby uit de baarmoeder gedreven worden. Hiermee begint fase twee van de bevalling: de uitdrijving.